Ev içinde Sürdürülebilir Yaşam: Atıksız Mutfak

Atıksız mutfak uygulamaları sayesinde doğadan aldıklarımızı geri verme fırsatına sahibiz. Meyve sebze kabuklarının çöp olmadığını fark etmek, alışveriş şeklimizi daha sürdürülebilir hale getirmek ve kendimize “ Buna ihtiyacım var mı?” sorusunu sormak, atıksız mutfağı hayatımıza adapte etmek için ilk adımlar olabilir.

Günümüzde iklim krizinin günlük hayatta dahi hissedilir hale gelmesiyle birlikte, sürdürülebilir yaşam stillerine yönelen kişi sayısı giderek artmaya başladı. Sürdürülebilir yaşama geçiş yapmak istiyor, ancak nereden başlayacağımızı bilmiyor olabiliriz. Kendi mutfağımızdan başlayarak sıfır atık hareketine katılabiliriz. Mutfağımızdan ne kadar çöp çıktığını hiç gözlemleyebiliriz. Mutfağımızdan çıkan atıkların çoğu aslında çöp değil, bunlar başka tariflerin içeriği ya da başka şeylere dönüşebilecek varlıklar.

Atıksız mutfak uygulaması, atık oluşturmamayı yani atık dediklerimizi değerlendirmeyi ve kullanım sonucu doğaya ve insana zararı minimuma indirmeyi amaçlıyor. Dünya genelinde yıllık kişi başı 93 kg gıda çöpe atılıyor. Çöpe giden gıda miktarı düşünülünce atıksız mutfağın sürdürülebilirlik için önemi daha iyi anlaşılıyor. Bu konuda dikkat etmemiz gerekenleri birkaç maddede özetleyebiliriz:

1. Alışveriş Listesi Oluşturalım

Alışveriş listemizi yediğimiz gıda miktarını ve gıdaların ömürlerini göz önünde bulundurarak hazırlayabiliriz. Plastik ambalaj yerine doğada çözünebilen, cam gibi sonsuz kez geri dönüştürülebilen ya da yeniden kullanılabilen ambalajlı ürünleri tercih edebiliriz. Organik pazarlardan ve küçük işletmelerden kendi kese kağıdımız ya da keten torbamızla alışveriş yapabiliriz. 2021 yılında sadece Türkiye’de 1 yıl içinde 5 milyon 600 bin ton plastik üretildi. Bu plastiklerin çoğunluğunu tek kullanımlık plastikler oluşturuyor. Tek kullanımlık plastik atık oluşumunu önlemek için daha sürdürülebilir ve doğa dostu alışveriş yapabiliriz.

Eve geldiğinizde ürünleri rahatça görebileceğimiz şekilde dolaplara yerleştirirsek unutup bozulmasına neden olmayız. Sebze ve meyvelerin buzdolabımızın yan kısımlarıyla temas etmemesine dikkat etmeliyiz. Zira temas eden gıdalar zamanından önce çürüyebilir.

2. Sürdürülebilir Mutfak Eşyalarına Geçiş Yapalım

Sen de her gün kağıt havlu kullanıyor musun? Yerine kumaş havlular ve pamuk bezler tercih edebiliriz. Eğer evde kahve içiyorsak, plastik kapsül yerine metal kahve kapsüllerini, filtreler için de tekrar kullanılabilir kumaş ya da metal filtreleri tercih edebiliriz. Tek kullanımlık çay poşetlerini kumaş çay keseleri ve metal çay filtreleri ile değiştirebiliiriz..

Elektrikli mutfak aleti çeşitleri giderek artıyor. Peki bunlardan kaç tanesine ihtiyacımız var? Dolapların en üstünde, kutularda yıllarca duran bu aletler sürdürülebilirlik açısından büyük bir sorun. Çünkü elektronik cihazlar için verimli çalışan bir geri dönüşüm sistemi yok. Bu yüzden kullanmadıklarımızı arkadaşlarımız ve ailemizle paylaşabilir, bağışlayabilir ya da ikinci el olarak satabiliriz. Diğer mutfak eşyalarında ise plastik yerine bambu, tahta ve metal ürünleri tercih edebiliriz.

Mutfak dolaplarında, çekmecelerinde gerçekten kullanmadığımız bir sürü eşya bekliyor olabilir. Atıksız mutfak yaklaşımını benimseyerek “Buna ihtiyacım var mı?” sorusunu aklımızda bulundurarak mutfağımızı yeniden şekillendirebiliriz.

3. Yemek Pişirme Yöntemlerimizi Yeniden Değerlendirelim

Yemek pişirirken porsiyon ayarlamak ve malzemelerin bozulma sürelerini dikkate almak çok önemli. Düdüklü tencere ile hem zamandan hem de enerjiden tasarruf etmek mümkün. Ayrıca meyve ve sebzelerin tam olarak bozulup bozulmadığını anlamak sağlık açısından önemli. Yeşillikleri rengi canlı olmadığı için atmak yerine, buzlu suda bekleterek tekrar yenilebilir hale getirebiliriz. Yemek yaparken ortaya çıkan kabuklar, çekirdekler ve saplar ise atıksız mutfak için çöp değil, yeni bir öğün anlamına geliyor. Bunları tekrar değerlendirerek organik atık miktarını azaltabiliriz. Kabukları değerlendirmek için Limon Kabuğunu Değerlendirmenin 8 Yolu yazımızdan ilham alabilirsin. Bunların yanı sıra;

• Domates ve patlıcan kabuklarını fırında kuruttuktan sonra toz haline getirerek baharat gibi kullanabiliriz.
• Maydanoz saplarını smoothie yaparak değerlendirebiliriz.

Eğer bunlar damak tadımıza uymuyorsa ev tipi kompost çeşitlerinden birini seçerek organik atıkları toprak ile yeniden buluşturabiliriz. Organik atıklar dönüştürülmediği takdirde sera gazı salımına neden oluyor. Bu yüzden artan yemeği sonra yemek üzere saklamak, ihtiyaç fazlası alışverişin önüne geçmek ve kabukların aslında çöp olmadığını hatırlamak gerek.

Türkiye, gıda israfında dünyada maalesef 3. sırada. Gıda israfını azaltmak için bilinci artırmamız gerekiyor. Atıksız mutfak uygulamalarını yaşamımızın bir parçası haline getirerek daha sürdürülebilir bir hayata doğru yol alabiliriz. Çevremizdekilere, özellikle de küçük yaştakilere öğrendiklerimizi ve deneyimlerimizi anlatarak etki alanımızı artırabiliriz. Adil, sürdürülebilir ve iyiliklerle dolu bir dünya için atıksız mutfak ürünleri için Good4Trust.org’da buluşuyoruz.