İklim krizinin derinleşmesi ile artan kuraklık ve yüksek sıcaklıklar, bulunduğumuz coğrafyayı her geçen gün daha çok etkiliyor ve yangın tehlikesini artırıyor. 2021 yılında farklı bölgelerde ortaya çıkan ve geniş alanları etkileyen orman yangınları hepimizi çok etkiledi ve yangına karşı çaresizliğimizi gözler önüne serdi. Yangınların doğal hayata olan etkileri üzerine kaçınılmaz şekilde düşündük ancak ekonomik ve sosyal kayıplar en çok yangını yaşayanları etkiledi. Birçok bölgede o döneme kadar üzerinde durulmayan yangın riski insanlar tarafından algılanır hâle geldi ve bu konuda önlem almak birçok insanın gündeminde kendisine yer bulmaya başladı.
Bugün hâlâ birçok insan kendi bölgelerinde yangın riskini azaltmak için hangi adımları atması gerektiğini bilmiyor. Özellikle orman köylerinde yaşayan, geçimlik ürünlerini bu bölgeden sağlayan, sosyo ekonomik olarak bu alanlarla doğrudan ilişki kuran insanlar doğrudan etkilense de çoğu ne tür önlemler alınabileceğini, yangın anında neler yapabileceğini bilmiyor. Ön hazırlıklar yapılamadığında yanan iş yerlerini, tarlalarını ve evlerini izlemekten fazlasını yapamıyor.
Oysa yangın riskini azaltmak için yapılabilecek çok sayıda uygulama bulunuyor. Burada esas mesele bu uygulamaların gerçekten mümkün olduğunu ülke içinden ve dışından somut örnekler ile gösterebilmek ve kolay uygulamaları derleyip, sunarak daha çok insanı bu uygulamalara teşvik edebilmekten geçiyor.
Ekolojik ve sosyal açıdan adil üretim yapan tüm üreticiler ekosistemin bir parçası olarak biyolojik ve kültürel çeşitliliği koruyup zenginleştiriyor. Böyle üreticilerin yaygınlaşması ve güçlenmesi yaşamın her alanına katkı sağlıyor ve çeşitliliğin devamını garanti altına alıyor. Bu nedenle doğaya ve insana dost üretim yapan üreticilerin desteklenmesi ekonomik ve sosyal açıdan olduğu kadar, ekolojik açıdan da oldukça önem kazanıyor.Biz de bu nedenle Good4Trust.org’un sivil toplum alanındaki karşılığı olan Türetim Ekonomisi Derneği bünyesinde “Yangına Dirençli Üretim Modelleri” projesini hayata geçiriyoruz. Bu proje, WWF-TÜRKİYE (DOĞAL HAYATI KORUMA VAKFI) ve GARANTİBBVA işbirliğinde Türkiye’nin Canı Yanmasın Destek Programı kapsamında yürütülüyor.
Yangına Dirençli Üretim Modelleri projesi ile neyi amaçlıyoruz, çıktıları neler olacak gelin birlikte bakalım.
Yangına Dirençli Üretim Modelleri Projesi iki fazdan oluşuyor. Faz 1: Öğrenme ve Yaygınlaştırma’da esas amacımız, Türkiye’de orman yangını riskiyle karşı karşıya olan bölgelerde, doğaya ve insana dost üretim yapan üreticiler ile yöre halkının birlikte güçlendirilmesi ve alanın yangına karşı dayanıklı hâle getirilmesi için gerekli araştırma ve yaygınlaştırma çalışmalarının yapılması. Bu temel amaca ulaşmak için, farklı bölge ve farklı üretim deseninden yangına karşı dirençli üretim sahası kuran ya da kurmaya çalışan üreticilerin varlığını araştıracakr ve onların deneyimlerini uzman görüşleriyle birleştireceğiz, yurt dışı kaynaklardan da yararlanarak iyi uygulamaları derleyeceğiz, bu alanda çalışma yürütmek isteyen üreticileri tespit edeceğizve üreticilerin bu alanda birbirleriyle ve uzmanlarla olan diyaloglarını artırmaya destek olup, bilgi birikiminin çoğalmasına katkı sağlayacağız. Aynı zamanda bu üreticilerin çabaları türeticilere yani onlardan ürün alarak onları destekleyebilecek kişilere görünür kılmak için ve açılacak Good4Trust.org OYDÜ Çarşı’sı ile karşılıklı dayanışma ve kaynak geliştirme için ortam yaratmayı hedefliyoruz.
Projenin birinci fazının hedeflerini şu şekilde özetleyebiliriz:
- Projede, orman yangınlarından kaçınma yöntemlerini içeren bir Rehber hazırlamak
- Örnek saha uygulamaları gerçekleştirilerek bu uygulamaların yaygınlaşması sağlamak
- Yangına karşı dirençli üretim yapan ve yapmaya niyetli üreticiler bir araya getirilerek bilgi ve deneyim paylaşımını kolaylaştırmak
- İletişim çalışmalarıyla bu uygulamaların ve üreticilerin çabalarının görünürlüğü artırmak
- Good4Trust OYDÜ Çarşı’sı sayesinde üreticilerin ekonomik olarak güçlenmelerine destek olmak
Önümüzdeki dönemlerde gerçekleştirilecek projenin ikinci fazında ise yürütülecek kamuoyu bilgilendirme çalışmaları ve savunuculuk faaliyetleri ile mikro ve makro düzlemde politika dönüşümlerinin hızlandırılmasını amaçlıyoruz.
Projenin sonunda ise hazırladığımız Rehber’de orman yangınlarından kaçınmanın yöntemlerini paylaşmanın yanı sıra doğru bilgiye ulaşılabilecek kaynakları derleyerek ilerleyen dönemler için fayda sağlayacak bir kaynak oluşturmak da hedeflerimiz arasında yer alıyor.
