Meyve ve sebzelerin güneşte ya da fırında kurtulduğunu hepimiz biliyoruz. Gıdaların dondurarak kurutma ile ömrünün uzatılabildiğini biliyor muydun? İlgini çektiyse astronot yemeklerinden, kan plazmasına, ilaçlardan meyve kurutmaya pek çok farklı amaç için kullanılabilen dondurarak kurutma yöntemini birlikte öğrenelim.
Son yıllarda dondurularak kurutulan meyve ve sebzelerle sıklıkla karşılaşmaya başladık. Liyofilizasyon olarak da bilinen dondurarak kurutma yöntemiyle hazırlanan gıdalar doğrudan yenebildiği gibi çikolata, tatlı gibi gıdaların içinde de kullanılabilir. Dondurularak kurutulan bir ürüne yeniden su eklendiğinde kuruma öncesi yapısına benzer bir yapıya ulaşır.
Dondurarak kurutma yöntemi, diğer yöntemlere kıyasla daha yeni olsa da kökeni oldukça eskilere dayanıyor. 13. Yüzyılda İnka’lar tarafından bu yöntemin gıda saklamada kullanıldığı düşünülüyor. İlk modern işlem ise 1890 yılında Richard Altmann tarfından uygulanmış. Yaygın kullanımı 2. Dünya Savaşı sırasında kan plazması ve penisilinin kimyasal olarak stabil hale getirilerek buzdolabı kullanılmadan taşınması amacıyla başlamış. 1950’lerle birlikte gıda ve ilaç sektörü başta olmak üzere pek çok sektörde kullanılan bir yöntem haline geliyor. Gıdanın besin değerini korurken içinde bakteri ve diğer toksik maddelerin üremesine engel olduğu için astronotların besinlerinin büyük bir kısmı bu yöntemle hazırlanıyor.
Dondurarak Kurutma Nasıl Yapılır?
Dondurarak kurutma yöntemi oldukça zahmetli ve karmaşık. Temel olarak 3 adım içerir; dondurma, kurutma ve muhafaza. Dondurma aşamasında sebze ya da meyve çok düşük derecelerde, düşük basınç altında dondurulur. Kurutma aşaması bir kaç farklı seferde yapılır. Bu aşamada gıdanın içindeki su sübliminasyonla azaltılır. Ardından oksijensiz, nemsiz, hava geçirmez alanda saklanır.
Diğer Kurutma Yöntemlerinden Farkı Nedir?
Meyve ve sebzeleri kurutarak saklamak çok uzun zamanlardan beri kullanılan bir yöntem. Kurutulan gıdalar taze gıdalara kıyasla çok daha uzun süre dayabiliyor. Çoğunlukla güneşte kurutma, sobada kurutma, fırında kurutma ya da sebze kurutucu kullanarak kurutulan sebze ve meyveler artık dondurarak da kurutulabiliyor. Isıyla kurutma kolayca uygulanabilen bir yöntem olsa da freeze dry yönteminin de pek çok avatajı mecvut:
- Dondurularak kurutulan gıdalar besin değeri kaybı yaşamaz.
- Suda bekletilirse tat kaybı olmadan yeniden suyunu kazanabilir.
- Meyve ve sebzeler küçülmez, renk ve şeklini kaybetmez.
- Tat ve aroma kaybı yok denecek kadar azdır.
- Geleneksel yöntemlerle kuturması zor kahve, soğan gibi gıdalara da uygulanabilir.
Dondurarak Kurutma Sağlıklı mı?
Sebzeleri ve meyveleri dondurarak kurutma en sağlıklı saklama yöntemlerinden biri. Hemen hemen tüm besinler bu yöntemle kurutulabilir. Kurutulmuş ananas, çilek, kayısı gibi meyvelerin yanı sıra karnabahar, bezelye, pancar gibi sebzeler de kurutularak güvenle yenebilir. Herhangi bir katkı maddesi kullanılmaz. Hatta günlük hayatta bilmeden dondurulara kurutulan gıdalar kullanıyor olabilirsin. Örneğin hazır çorbalar, süt tozları ve çözünebilir kahveler bu yöntemle hazırlanır.
Sebze ve meyveleri bu yöntemle kurutma işlemi özel aletler gerektirdiğinden evde geleneksel yöntemlerle yapabileceğin bir süreç değil. Evde dondurma yöntemiyle meyve ve sebze kurutmanın tek yolü özel üretilen ev tipi dondurarak kurutma makinelerini kullanmak.
Her çeşit kurutulmuş gıdayı besleyici bir ara öğün olarak kullanabileceğin gibi, yemeklerde ve tatlılarda da kullanarak kendi tariflerini oluşturabilirsin. Dondurarak kurutulmuş meyve ve sebze çeşitlerini Good4Trust.org’da bulabilirsin.
Bir Cevap Yazın