Atıksız Menstrüasyon

Nüfusun yaklaşık yarısı regl olmasına rağmen menstrüel ürünler hakkında yeterince konuşulmuyor. Bu yüzden kullan-at ped ve tamponların oluşturduğu çevre kirliliği de gözden kaçan bir konu. Tamamen pamuk gibi gözüken bu ürünlerin yüksek oranda plastik içerdiğini ve doğadan çözünmediğini biliyor muydunuz?

Plastik, modern hayatın her alanında kullanılan bir içerik haline geldi. Hijyenik pedler ve tamponlar da bundan nasibini aldı. Kullan-at ürünler kolaylık sağlasa da, birkaç saatlik ömrünü tamamladığında çöp olarak okyanuslara ve toprağa karışıyor ve mikroplastik olarak bize geri dönüyor.

Küresel ısınmanın etkilerini hissetmeye başladığımızdan beri günlük hayatta plastiği azaltmak için çaba gösteriyoruz. Oysa pek çok kişi ped ve tamponların plastik içerdiğini bilmiyor. Tek kullanımlık hijyenik pedler doğada 200 yıl içinde çözünüyor. Çoğunlukla yakılarak yok ediliyor. Yakıldığında zehirli bir gaz olan dioksin salımına sebep oluyor.

Regl olan bireyler her ay 3-7 gün arası süren adet kanaması yaşıyor. Yani bir kişi ömründe ortalama 5.000-15.000 arası ped ve tampon kullanıyor. Pedlere sızdırmazlık özelliği kazandırmak için, tamponlarda paketleme ve uygulama hatta bazen içerik olarak plastik kullanılıyor.

Ped ve tamponların sebep olduğu tek problem plastik kirliliği de değil. İçeriğinde kullanılan kimyasal maddelerin kısırlıktan kansere pek çok sağlık problemine sebep olabileceği düşünülüyor. Üstelik menstrüasyon hijyen ürünlerinin üzerine içerik yazılması gibi bir zorunluluk da yok. Son yıllarda dünyada ve Türkiye’de ped ve tamponların üzerine içerik yazılması için kampanyalar başlatıldı.

Şüphesiz tek kullanımlık ürünler kadınların iş hayatında regl dönemini rahat geçirmesi dahil günlük hayatta büyük katkılar sağladı. Günümüzde hâlâ tek kullanımlık ürünlere ulaşamayan kişiler maalesef ki mevcut. Örneğin Türkiye’de kadın ve trans mahpuslar ped ve tampona erişmekte zorluk çekiyor. Hatta Türkiye’de ped ve tamponlar zorunlu tüketim malzemesi olarak görülmediğinden %18 KDV ile vergilendiriliyor. Sen de regl dönemi hijyen ürünlerinin vergisinin düşürülmesi için change.org‘da başlatılan kampanyaya katılabilirsin.

*Change.org kadın hijyen ürünleri vergilerinin düşürülmesi için kampanya*

Günümüzde kullan-at ürünlere benzer pratiklik sağlayan ve uzun vadeli düşünüldüğünde tek kullanımlık ürünlerden çok daha ucuz olan çevre dostu menstrüasyon ürünlerine ulaşılabiliyor. En sık karşılaşılan atıksız regl ürünleri;

Menstrüel kap (adet kabı)
Yıkanabilir pedler
Regl külodu

Regl külodu Türkiye’de henüz kolaylıkla bulunabilen bir ürün değil, ancak adet kabı ve yıkanabilir pedlere kolaylıkla ulaşmak mümkün.

Adet Kabı (Menstrüel Kap)

Menstrüel kap yeni bir ürün gibi gözükse de, 100 yıldan uzun zamandır kullanılıyor. Eskiden kauçuk kullanılarak üretilirken, günümüzede medikal silikon ile üretiliyor. 1940’larda menstrüel kap yaygın olarak kullanılıyor. 2. Dünya Savaşı ile birlikte kauçuğun daha önemli görülen tekerlek ve diğer askeri ihtiyaçların üretimi için kullanılmaya başlanmasıyla, adet kabının üretimi de kullanımı da azalıyor.

Bir adet kabı 5-10 yıl süre ile kullanılabiliyor. Bu da kullan-at ürünlere kıyasla daha az sayıda ürün satılması anlamına geliyor. Kapitalizmde benimsenen sürekli ekonomik büyüme uzun süre kullanılan ürünleri değil, kolay bozulan ve yenisi satın alınan ürünleri hedefliyor. Kolay bozulan ampüller, sık yırtılan naylon çoraplar gibi, adet kabının da daha çok satış yapılabilecek alternatifi sürekli ekonomik büyüme ve kârlılık için önemli. Pedler ve tamponlar kullan-at özellikleri ile bu amaca hizmet etmek için oldukça uygun.

Adet kabı regl döneminde tampon kullanmayı tercih edenler için oldukça kullanışlı. Temel olarak tampon gibi kullanılıyor. Yerleştirildikten sonra adet kanını içinde biriktiriyor. Doğru yerleştirildiğinde sızdırma yapmıyor. 12 saatte bir boşaltılıp suyla durulanarak yeniden yerleştirilmesi gerekiyor. Yaratılan kanının aksine adet kanı kirli değil. Hatta biriken sıvıyı doğrudan görmek oluşan miktar ve renk değişikliklerini fark etmeyi sağlayacağından, sağlık problemlerinin erken fark edilmesinde faydalı olabilir.

Adet kabına alışmak bazı kullanıcılar için biraz zaman alabiliyor. Tam anlamıyla alışmak için bir kaç regl süresi boyunca kullanmak gerekebilir. Adet dönemi sonrasında ve öncesinde kaynatılarak dezenfekte ediliyor, adet süresince su ile durulamak yeterli oluyor.

Menstruel kaplar tampona kıyasla çok daha düşük oranda toksik şok sendromu riski barındırıyor. Yine de endometriozis, yumurtalık kisti gibi sağlık problemleri yaşayanların kullanmadan önce kadın doğum doktoruna danışmasında fayda var.

Good4Trust.org‘dan ulaşabileceğiniz menstruel kaplar:

Yıkanabilir Pedler

Regl döneminde ped kullanmayı tercih edenler için uygun alternatif ürün ise yıkanabilir pedler. Yıkanabilir pedler %100 organik pamuk kullanılarak üretiliyor ve herhangi bir kimyasal madde içermiyor. Bu sayede sağlıklı olmanın yanı sıra, defalarca kullanabilmeleri sayesinde düşük karbon ayak izine sahip.

Yıkanabilir pedler 25 yıla kadar kullanılabiliyor. Yani satın alırken pahalı gözükse de kullanım başı maliyeti oldukça düşük. Kullanımı, kullan-at pedlerin kullanımı ile aynı. İç çamaşırına kanatlardan çıtçıtlanarak kullanılıyor ve kullanım sonrası katlanarak sızdırmaz çantalarda taşınabiliyor. Açık renkli yıkanabilir pedlerde zaman içinde leke oluşabiliyor, ancak lekenin kirlilik anlamına gelmediğini unutmamak gerek.

Good4Trust.org‘dan ulaşabileceğiniz yıkanabilir pedler:

Atıksız Menstrüasyon Ürünleri Pahalı mı?

Atıksız mentsrüasyon ürünleri ilk bakışta kullan-at ürünlere kıyasla pahalı gibi gözükebilir. Gerçekte ne kadar ödeme yaptığını görebilmen için regl başı maliyet karşılaştırması yaptık. Mestrüel kap 5-10 yıl arası, yıkanabilir ped 25 yıla kadar kullanılabiliyor. Hesaplamayı yaparken bu süreleri minimumda tutarak atıksız menstrüasyon ürünlerini 5 yıl kullandığını varsaydık. Adet kabını 5 yıl süreyle kullandığında, her regl olduğunda 3-6 TL arası ödeme yapmış oluyorsun. Yıkanabilir ped için regl başı ödediğin rakam 5-11 TL arası oluyor. Aşağıdaki tablolarda tampon, menstrüel kap, ped ve yıkanabilir pedin fiyat karşılaştırmalarını görebilirsin.

Menstrüel kap ya da yıkanabilir pedin 5 yıl kullanıldığı varsayımında bir regl süresince yaptığı harcama — *Menstrüel kap ya da yıkanabilir pedin 5 yıl kullanıldığı varsayımında* bir regl süresince yaptığı harcama

Tek seferde yapılan harcama atıksız ürünlerde daha yüksek olsa da, kullanım süresini düşündüğümüzde 5 yıllık toplam maliyet atıksız ürünlerde çok daha düşük oluyor.